Wat is rosacea?
Rosacea is een chronische huidaandoening in het gelaat die het meest voorkomt bij personen (meestal vrouwen) tussen de 30 en 50 jaar. Het meest opvallende symptoom is een gelijkmatig verdeelde (diffuse) roodheid, waarbij uitgezette bloedvaatjes zichtbaar zijn. Bij rosacea is er sprake van terugkerende aanvallen van ‘flare-ups’ (blozen), waarbij de roodheid in het gezicht verergert en puistjes en bultjes zichtbaar kunnen zijn. Opvallend is dat comedonen (mee-eters) – in tegenstelling tot bij acne – niet aanwezig zijn. In de volksmond wordt rosacea ook weleens couperose genoemd, maar dit is niet juist. Bij couperose blijven kenmerken zoals puistjes en bultjes uit.
Binnen Europa varieert het voorkomen van rosacea tussen ongeveer 0,1 % tot 10 % van de bevolking. Ongeveer de helft van de personen met rosacea heeft ook last van oogklachten zoals ontstekingen van de oogleden, hoornvlies en/of bindvlies. Symptomen zijn hierbij pijnlijke of droge ogen, lichtschuwheid en wazig zien.
Bij rosacea kunnen er ook verdikkingen van de huid optreden, als gevolg van talgklierhyperplasie (een zichtbare vergroting van de talgkliertjes in de huid) en een proces van fibrosering (toename van bindweefsel in de huid). De meest bekende vorm is het rhinophyma, hierbij is een onregelmatige zwelling van de neus te zien. Het rhinophyma komt het meest voor bij mannen en wordt vaak onterecht gezien als de welbekende ‘drankneus’. Het heeft echter niets te maken met het gebruik van alcohol, waardoor de benaming voor personen met het rhinophyma zeer onprettig is.
Hoe ontstaat rosacea?
De precieze oorzaak van rosacea is zeer complex en nog deels onbekend. De barrièrefunctie van de bovenste laag van de huid (epidermis) is aangetast bij rosacea en daardoor is de huid gevoeliger voor invloeden van buitenaf en kan er een ontstekingsreactie ontstaan in de huid. Een andere belangrijke aanwijzing is dat de Demodex mijt 20 keer meer aanwezig is in een huid met rosacea dan in een ‘gezonde’ huid. In onze huid vinden we miljoenen micro- organismen, waaronder bacteriën en schimmels. Het klinkt misschien minder fris, maar dit is heel normaal en deze microben zijn ook zeker nodig. In het geval van rosacea zou de Demodex mijt aanleiding geven tot ontstekingsvorming in de huid.
Door de verminderde barrièrefunctie kan de huid zich minder goed weren tegen invloeden van buitenaf. De huid is gevoelig voor zogenaamde ‘triggers’, met ‘flare-ups’ als gevolg. Op welke triggers je huid reageert kan per persoon verschillen, maar het is goed om de triggers bij jezelf te herkennen.
Triggers en gevolgen bij rosacea:
- Klimaatomstandigheden zoals UV-licht, warmte, vochtigheid, koude en wind kan een aanval aan roodheid met soms zelfs rode bultjes veroorzaken.
- Alcohol, koffie, sommige theesoorten, zuivelproducten, soja en kruiden zorgt voor verwijding van de bloedvaatjes, met meer roodheid als gevolg.
- Demodex mijt of een helicobacter pylori infectie verergeren de klachten.
- Stress en emoties zoals woede, angst of schaamte.
- Vermijd “ruwe” schoonheidsbehandelingen zoals scrubben, bindweefselmassage en microdermabrasie-behandelingen.
- Huidverzorging waarbij er irriterende ingrediënten aanwezig zijn, zoals alcohol en menthol.
- Roken verergert rosacea.
- Bepaalde geneesmiddelen zoals corticosteroïden of vaatverwijdende middelen.
Om opvlammingen van rosacea te voorkomen is het belangrijk om triggers zoveel als mogelijk te voorkomen.
Bron afbeelding: Bol Stijl Magazine
Hoe verloopt rosacea?
Een vaak gehoorde klacht bij het behandelen van rosacea is: “Niets helpt, want de verschijnselen komen alsmaar terug”. Het is goed om je te realiseren dat rosacea een chronische huidaandoening is en niet overgaat. Wel kunnen de symptomen goed onder controle gehouden worden door een goede huidverzorging en het vermijden van triggers. Andere symptomen zoals oogafwijkingen hebben een medische indicatie en kan je het beste bespreken met je huisarts.
Rosacea is een zichtbare huidaandoening en dit kan voor onzekerheid, schaamte, een laag gevoel van eigenwaarde en depressie zorgen. Dit noemt men de psychosociale aspecten bij een huidaandoening. Ervaar jij één of meer van deze klachten? Praat er over met je huisarts.
Hoe wordt rosacea behandeld?
Rosacea kan symptomatisch goed behandeld worden, maar het staken van een behandeling kan ervoor zorgen dat de klachten weer terugkomen. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden, de keuze voor behandeling hangt af op basis van klachten en verschijnselen.
Triggers kunnen het beste zoveel mogelijk vermeden worden. Zonlicht is een trigger die je kan voorkomen door te smeren met een antizonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor. Daarnaast kunnen groen getinte crèmes helpen bij het camoufleren van de roodheid.
Bij ernstigere klachten dan alleen roodheid kan een arts eerst kiezen voor een lokale behandeling, met bijvoorbeeld een crème of gel die metronidazol bevat of een antibioticum.
Wanneer een lokale behandeling onvoldoende werkt of als er oogklachten aanwezig zijn, kan er worden gekozen voor orale antibiotica. Dit heeft een gunstig effect op rosacea, omdat het ontstekingsremmend werkt. Deze middelen gebruik je vrij lang; ongeveer 2 tot 6 maanden afhankelijk van de mate van verbetering. Blijven de resultaten nog steeds uit? Dan kan een arts ook een systemische retinoïde voorschrijven. Dit middel is zeer effectief, maar geeft wel veel én soms ernstige bijwerkingen. Dit middel mag niet gebruikt worden door vrouwen die zwanger willen worden of zwanger zijn.
De aanwezige roodheid bij rosacea is cosmetisch gezien vaak het meest storend. Door middel van laser- en/of lichttherapie kan de diffuse roodheid behandeld worden.
Daarnaast kan een dermatoloog een persoonlijk advies geven over de verzorging van de huid en advies geven over het voorkomen van irritatie op de huid. Ook het rhinophyma kan behandeld worden. Dit kan chirurgisch of met behulp van een CO2- laser. De onregelmatige zwellingen op de neus worden dan afgevlakt.
Mocht u hulp wensen bij de zelfzorg voor uw rosacea dan kan een arts u verwijzen naar een geregistreerde huidtherapeut. Afhankelijk van uw aanvullende polis kan dit met kosten gepaard gaan.
Wat kun je zelf doen?
- Bespreek met je dermatoloog alle behandelmogelijkheden en kies de behandeling die bij jou huid en leefstijl past.
- Probeer de behandeling zo trouw mogelijk op te volgen en geef jouw huid de tijd. Het kan soms een tijd duren voor je resultaat ziet.
- Vermijd de triggers die rosacea doen opvlammen, leer je huid goed kennen om te weten welke triggers een negatieve invloed hebben.
- Rosacea mag je zeker camoufleren, maar wees bewust in welke producten je hiervoor kiest.
- Zorg voor een goede ooghygiëne als je oogklachten hebt. Ook in klachtenvrije periodes is dit belangrijk.
- Heb je erg veel moeite met jouw huidaandoening? Dan kan psychologische hulp een uitkomst bieden.
Huidhelden
In onze Huidhelden rubriek delen mensen die leven met een ‘huid die anders is’ hun verhaal. Lees het interview met Wilfried met rosacea.